Niepokojące zmiany i tryb legislacyjny, zapowiedzi ważnych reform, o których samorządowcy dowiadują się z doniesień medialnych oraz powszechna niewiedza o przyszłości powiatów skłoniły Zarząd Związku Powiatów Polskich do zwołania Nadzwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego.
Spotkanie odbyło się 6 marca w Klasztorze OO. Paulinów na Jasnej Górze w sali O. Augustyna Kordeckiego. Było to pierwsze spotkanie zorganizowane przez Związek Powiatów Polskich w jasnogórskim sanktuarium.
Wzięli w nim udział delegaci na Zgromadzenie Ogólne ZPP, przewodniczący rad powiatów oraz rad miast na prawach powiatu – członków ZPP.
Zaproszono wielu gości, w tym przedstawicieli rządu oraz partii politycznych, nie wszyscy przybyli. Obecni byli: Anna Zalewska, minister edukacji narodowej; Andrzej Maciejewski, przewodniczący sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej; Piotr Gryza, podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia; Jacek Protas wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej, były marszałek województwa warmińsko-mazurskiego; poseł Piotr Zgorzelski, wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej a wcześniej starosta płocki; poseł Władysław Kosiniak-Kamysz, były minister pracy i polityki społecznej; poseł Tomasz Siemoniak, były minister obrony narodowej a wcześniej wiceminister spraw wewnętrznych i administracji; posłanka Halina Rozpondek, była prezydent Częstochowy; Barbara Imiołczyk, dyrektor Centrum Projektów Społecznych w biurze Rzecznika Praw Obywatelskich; Wojciech Saługa, członek zarządu Związku Województw RP, marszałek województwa śląskiego oraz Andrzej Pyziak, członek zarządu Związku Gmin Wiejskich RP.
Posiedzenie poprzedziła msza święta w Kaplicy Cudownego Obrazu Matki Bożej. Odprawił ją metropolita częstochowski abp Wacław Depo, który w swojej homilii przywoływał zasady moralności, których nie może zabraknąć w żadnej dziedzinie życia.
Do moralności odwołał się także w inaugurującym obrady Nadzwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego wystąpieniu Ludwik Węgrzyn, prezes zarządu Związku Powiatów Polskich, starosta bocheński, wyjaśniając, czym powinniśmy kierować się w życiu. Podkreślał, że liczą się nie tylko władza i pieniądze, ale i moralność. W dalszej części Prezes podał również zgromadzonym powód dla którego zwołane zostało posiedzenie. Jak tłumaczył, jest nim nadzwyczajna sytuacja, tj. powszechna niewiedza na temat tego, co dalej stanie się z samorządem, nie tylko na szczeblu powiatowym. Prezes Związku Powiatów Polskich komentował ponadto bieżące działania legislacyjne, które w praktyce zmierzają w kierunku likwidacji zespolenia administracji rządowej z administracją samorządową. Ludwik Węgrzyn wskazywał ponadto na konieczność zmian w systemie dochodów JST. Jak mówił, bez samodzielności finansowej, nie ma samorządności. Jeśli powiaty nie będą miały środków, nie będzie też możliwości wykonywania zadań.
O problemach z finansami samorządów mówił także poseł Andrzej Maciejewski, który podkreślał, że JST są od lat w tym zakresie zaniedbywane. W jego ocenie dla lepszego funkcjonowania samorządu terytorialnego niezbędna jest gruntowna zmiana prawa, dokonana ponad podziałami politycznymi.
Tymczasem obecne prawo nie tylko jest niedoskonałe, ale i powstaje w sposób budzący zastrzeżenia. Nawiązywał do tego Władysław Kosiniak-Kamysz. W swoim wystąpieniu odnosił się do filozofii pomocniczości, będącej symbolem Polski suwerennej. Analizując aktualną sytuację prawno-polityczną, mówił również o potrzebie uderzenia w dzwon samorządowy w obronie wszystkich, nie tylko samorządowców, ale mieszkańców, gdyż bez tego nie będzie suwerenności.
Jedną z ważniejszych zmian, które czekają samorządy powiatowe jest tzw. sieć szpitali. O reformie zdrowia mówił minister Piotr Gryza. Na wstępie przypomniał o tym, jak wiele zmieniło się w dostępie do ochrony zdrowia, o tym, jak wyglądały i wyglądają szpitale a także o konieczności dokonania dalszych korekt. Taką jest właśnie tworzenie sieci szpitali. Jak tłumaczył, na zmianach w dostępie do świadczeń zdrowia, w sieci szpitali najbardziej skorzystają szpitale powiatowe. Minister zapewniał, że jest to system, do którego wchodzą wszystkie szpitale powiatowe.
Podczas posiedzenia zgromadzeni poruszyli także kwestię reformy oświaty. Powiaty obawiają się, że w jej wyniku poniosą finansowe konsekwencje kumulacji dwóch roczników, która po zmianach nastąpi w szkołach ponadpodstawowych. Anna Zalewska próbowała samorządowców uspokoić, tłumacząc, że planowane zmiany są dla powiatów korzystne, dodając, że z wyliczeń resortu edukacji wynika, że podwójny rocznik nie będzie problemem finansowym.
W swoim wystąpieniu minister zapowiedziała też, że nowy system informacji oświatowej ma ruszyć od 15 sierpnia br. Podkreślała konieczność rozwoju doradztwa zawodowego. Przypominała ponadto, że w urzędach marszałkowskich znajduje się 3 mld zł na szkolnictwo zawodowe.
W trakcie posiedzenia Zgromadzenie podjęło siedem stanowisk w sprawie: dochodów JST, funkcjonowania publicznych służb zatrudnienia, publicznego transportu zbiorowego, a także roli powiatów w realizacji Strategii na Rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju. Zgromadzeni starostowie wyrazili także swoje stanowiska w sprawie systemu ochrony zdrowia oraz dotyczące XX-lecia Konstytucji RP.
Galeria zdjęć dostępna jest TUTAJ.
