5 i 6 marca odbyły się w Poznaniu uroczyste obchody XXV rocznicy odtworzenia w Polsce po blisko półwieczu samorządu terytorialnego. Obchody zaplanowane były w przeddzień rocznicy uchwalenia przez Sejm Rzeczypospolitej Polskiej ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie terytorialnym. Na dwa dni więc miasto Poznań stało się samorządową stolicą Polski.
Pierwszy dzień obrad to przede wszystkim zgromadzenia ogólne korporacji samorządowych. W tym dniu odbyło się więc XIX Zgromadzenie Ogólne Związku Powiatów Polskich. Podczas którego delegaci przyjęli szereg stanowisk w kwestiach najbardziej dotykających polskie powiaty (można się z nimi zapoznać TUTAJ), odbyły się także wybory uzupełniające skład Zarządu Związku (jego pełne zestawienie dostępne jest TUTAJ).
Późnym popołudniem samorządowców odwiedziła premier Ewa Kopacz, która m.in. podkreśliła, że nie ma nowoczesnej demokracji bez sprawnego i silnego samorządu. Mówiła o tym, że budowa samorządu terytorialnego jest jednym z największych sukcesów polskiej transformacji ustrojowej po 1989 roku. A także, że samorządność w Polsce udało się oprzeć na dwóch filarach: pracowitych samorządowcach oraz aktywnych mieszkańcach.
Szefowa rządu zapowiedziała, że w ramach decentralizacji więcej środków z unijnej perspektywy 2014-2020 będzie zarządzanych przez samorządy. Informowała o tym, że nadal wspierane będą mechanizmy, które pozwalają na oddolne podejmowanie decyzji przez gminy i ich mieszkańców. Premier poinformowała, że minister administracji i cyfryzacji zawnioskował, aby samorządowcy oraz ci, którzy przyczynili się do rozwoju samorządności w Polsce mieli swój order o statusie odznaczenia państwowego. "To będzie skromne podziękowanie za wasz wysiłek, pracę i poświęcenie" – podkreśliła szefowa rządu.
6 marca wszyscy przybyli samorządowcy zebrali się w jednej wielkiej sali, aby wspólnie obchodzić święto XXV rocznicy odtworzenia samorządu terytorialnego w Polsce. Uroczystości wspólnie zorganizowali: Unia Metropolii Polskich, Unia Miasteczek Polskich, Związek Gmin Wiejskich RP, Związek Miast Polskich, Związek Powiatów Polskich i Związek Województw RP.
Uroczystości rozpoczęły się punktualnie o godz. 10.00 odśpiewaniem kilku zwrotek hymnu polskiego, co uczynili wszyscy obecni samorządowcy razem z przybyłym na uroczystości prezydentem Polski Bronisławem Komorowskim. Następnie chwilą ciszy oddano hołd nieżyjącym już twórcom reformy samorządowej.
Pierwszy głos zabrał prof. Jerzy Buzek, który krótko wprowadził zebranych w istotę tego, co nazywamy samorządnością. Mówca w naturalny sposób nawiązał do I Zjazdu NSZZ Solidarność. To na tym zjeździe po raz pierwszy publicznie pojawiła się idea budowy samodzielnego społeczeństwa. Mówił, że wyzwanie to podjęły samorządy. W dalszej cześci podkreślał znaczenie polskich samorządów, mówiąc że ich powstanie i rozwój to ogromny sukces naszego kraju.
Następnie głos zabrali Prezesi wszystkich ogólnopolskich korporacji samorządowych - organizatorów konferencji. Kolejno przedstawiali oni elementy zawarte w Przesłaniu przygotowanym specjalnie na tą okazję. Z pełną treścią tego przesłania można zapoznać się klikając TUTAJ.
Z kolei podsumowując dorobek samorządności Prezydent Bronisław Komorowski stwierdził, że nie ma wolności bez samorządności i zadeklarował chęć pracy w celu dalszego systemu samorządowego w Polsce.
- Samorząd jest sukcesem wolnej Polski – mówił prezydent Bronisław Komorowski. Podkreślił, że w kraju samorząd cieszy się dużą akceptacją społeczną. Zdaniem prezydenta ustrój samorządowy nie wymaga rewolucji, a dyskusję nt. zmian w finansowaniu samorządów warto podjąć po wyborach.
- Samorząd w Polsce sam w sobie jest sukcesem wolnej Polski. Jest także źródłem sukcesów wolnej Polski przez całe 25 lat. Samorząd w Polsce jest jednym z tych obszarów, które cieszą się największą akceptacją społeczną, także z punktu widzenia oceny całego 25-lecia wolności – mówił prezydent.
Jak mówił Bronisław Komorowski, w każdym polskim mieście, miasteczku, gminie znajdują się pomniki wolności. - Wolności mądrze, dobrze zagospodarowanej, mądrze zrealizowanej. Tymi pomnikami są drogi, mosty, szkoły, są budynki użyteczności publicznej. Jest poprawiający się wygląd miast, miasteczek i wsi polskich. Te pomniki są pomnikami polskiej samorządności – podkreślał.
- Sukces polskiego samorządu jest dziełem przede wszystkim ojców założycieli, tych, którzy odbudowywali polską samorządność. Także wszystkich kolejnych ekip, (…) które przez te 25 lat, w różnych konstelacjach politycznych, dały z siebie bardzo wiele i uzyskały również wiele i dla społeczności lokalnych i dla Ojczyzny w całości – powiedział prezydent.
W ocenie Bronisława Komorowskiego polski samorząd ma się dobrze, ale boryka się także z pewnymi problemami. - Jednym z zagrożeń jest głębokie uwikłanie kwestii samorządności w polityczną rozgrywkę, czego przykładem były oskarżenia o sfałszowaniu wyborów samorządowych – mówił.
Jego zdaniem, ustrój samorządowy nie wymaga rewolucji, a dyskusję na temat zmian w finansowaniu samorządów warto podjąć po wyborach. - Nieodpowiedzialni są ci, którzy chcieliby co parę lat zmieniać zasadniczo ustrój samorządowy w Polsce, to są niepoważne pomysły. Trzeba jednak oczywiście doskonalić te rozwiązania, pogłębiając samorządność - powiedział prezydent.
Bronisław Komorowski podkreślił, że choć dyskusja o finansowaniu samorządów jest potrzebna, trzeba ją toczyć w spokojniejszym czasie niż w roku wyborczym. - Słyszę te oczekiwania zmian systemu finansowania samorządów. Jeżeli się przyjmie jako założenie, że proces decentralizacji będzie się posuwał, to oczywiście i dyskusja o pieniądzach nas czeka. Ten rok jest rokiem wyjątkowo trudnym. Teraz będą wybory prezydenckie, za chwilę będą wybory parlamentarne. Bałbym się dyskusji na temat pieniędzy w okresie stanu podgorączkowego, który stanowią każde wybory, każda kampania - mówił.
Prezydent zauważył, że warto powrócić do tego tematu w kolejnych latach, w których nie będą organizowane wybory. Jak ocenił, ważnym zadaniem jest pogłębianie procesu obywatelskiego zaangażowania w samorządność. - Wielkim wyzwaniem jest także inicjatywa większego angażowania ludzi młodych. Samorząd okazał się niewątpliwie znakomitą szkołą postaw obywatelskich, miejscem kształtowania poczucia wspólnoty, także odpowiedzialności za wspólnotę. Warto i nad tym aspektem się głęboko pochylić i szukać optymalnych rozwiązań – powiedział.
- Sprawą zasadniczej wagi jest racjonalne wykorzystanie ostatni raz tak gigantycznych środków, które będą płynęły z UE w ramach następnej perspektywy budżetowej. Województwa dostaną ponad 31 mld euro. To także gigantyczna odpowiedzialność za rozsądne, skuteczne wydanie tych pieniędzy – dodał prezydent.
Bronisław Komorowski zadeklarował otwartość na wszelkie postulaty samorządowców.
W kolejnej części odbył się panel dyskusyjny z udziałem zaproszonych gości.
Na zakończenie wręczono "Srebrne podziękowania" dla osób zasłużonych w pracy na rzecz samorządów.
W dwudniowym kongresie 25-lecia Samorządu Terytorialnego w Poznaniu wzięli udział m.in. wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, starostowie, marszałkowie, przewodniczący rad oraz przedstawiciele władz centralnych i parlamentu; w sumie ponad 1 tys. osób.
Fotogaleria z posiedzenia Zgromadzenia Ogólnego ZPP dostępna jest TUTAJ, natomiast z Kongresu XXV-lecia Samorządności - TUTAJ.
